donderdag 26 september 2013

Twee kapiteins op één schip

                                                                                      
‘Nieuwsgierig? Ik ben niet nieuwsgierig!! Ik hoef niet alles van iedereen te weten!’ Ook dat toetert iemand ons af en toe in de oren op onze expeditie met de gele bus, onze zoektocht naar de vragen in Deventer. Een soort ‘bijvangst’ die ons begint te intrigeren. ‘Ik ben niet nieuwsgierig’ lijkt een beetje kribbig antwoord op de vraag: ‘Gluur je wel eens bij de buren?’ Een vraag die wij helemaal niet stellen, maar die blijkbaar toch meeklinkt.
‘Lage’ nieuwsgierigheid, noemt de Britse geleerde David Hume het in 18e eeuw. Nieuwsgierigheid die stiekem door een gaatje in de deur wil kijken naar menselijke gedrag. Hiertegenover staat de ‘hoge’ nieuwsgierigheid die door een microscoop of een telescoop naar feiten in de verte of dichtbij zit te turen. Dat heet ‘liefde voor kennis’. Tja. En waarom ‘mag’ het ene dan wel en het andere niet? Zijn die ‘hoge’ en die ‘lage’ niet gewoon zusjes of broertjes? Met elkaar in de clinch, elkaar beïnvloedend, versterkend, maar voortkomend uit  dezelfde behoefte naar dat eeuwige ‘willen weten’ van de dingen die nog verborgen zijn?
De ontdekkingen in de hogere regionen, worden op een zeker moment wereldkundig gemaakt. Vroeger door middel van kijkkasten op de kermis, geleerde of geheime genootschappen in donkere kamers, later via film, televisie en internet. Attracties met een steeds groter publiek. Kennis die, hoe dan ook, de wereld verovert. Eenmaal in het bezit van de kijkkast, een huisbioscoop of internet, komt de mens van de ene glimmende vondst op de andere broeierige vraag. Want ja, het blijft een mens. Al getuigen niet alle opborrelende vragen van liefde voor de wetenschap, ze raken op z’n minst aan liefde voor ‘kennis’. En misschien groeit er zo, uit wat er aanvankelijk uitziet als stiekeme of lagere nieuwsgierigheid, omgekeerd ook weer een geaccepteerde menselijke interesse of zelfs een serieus onderzoek. Een onderzoek van mensen die nu eenmaal willen weten hoe ze moeten leven, opvoeden, hoe ze in vredesnaam gelukkig, rijk, bijzonder,ontspannen, aantrekkelijk, verheven, onthecht, interessant, kunnen worden. En daarvoor bij elkaar in de keuken willen kijken. En in de kamer. En in de slaapkamer. En in het hoofd.
Geheim en interesse? Hogere en lagere nieuwsgierigheid? Horen ze misschien juist bij elkaar als vissen in één net? Als kapiteins op een schip? Waarom zouden ze op elkaar moeten schelden over wie er aan het roer mag zitten en de weg moet uitstippelen, wie op de rotsen mag lopen? Terwijl ze in hetzelfde schuitje zitten en -een beetje zwalkend over de wateren- het eigenlijk sámen doen, al eeuwen. Waarschijnlijk kunnen ze helemaal niet zonder elkaar. Maar misschien ook niet zonder gekibbel. Het moet tenslotte wel een beetje spannend blijven!

Alied van der Meer

3e blog in het kader van project Neusgierig van Gonnie Kleine en Alied van der Meer, een kunstproject in de aanloop naar de nieuwe Deventer bibliotheek. Zie ook: www.obdeventer.nl

Mede mogelijk gemaakt door:

Geen opmerkingen:

Een reactie posten