De bibliotheek als een breed instituut, is niet eenvoudig neer te zetten. Het beeld van de - succesvolle - uitleenbibliotheek van boeken is prettig hardnekkig. En dat is zowel positief als negatief. Cijfers en voorbeelden dat de bibliotheek veel en veel meer is, verdringen dat beeld niet zo maar. Zo is de uitroep 'Maar met internet heb je straks toch niet meer veel bibliotheek nodig' in allerlei varianten nog vaak in mijn omgeving te horen. Ik vertel dan een beetje cynisch dat dat ook de reden is dat we een kleinere bibliotheek gaan bouwen op de Stromarkt - geen 4.200 m2 meer, maar 3.500 m2. En dat er gelukkig veel organisaties bij ons in komen wonen.
Na de opkomst van Internet in 1995 leek het er op dat het beeld van een bibliotheek die zijn tijd had gehad, wel eens zou kunnen gaan kloppen. Vanaf 1996 kromp het gebruik van de bibliotheek geleidelijk. In 10 jaar tijd werd de groei in het gebruik van de bibliotheek van de 20 jaar jaar ervoor te niet gedaan. Ed Stein zijn vooruitziende blik werd werkelijkheid zichtbaar.
Maar als ik een fotojournalist vertel dat we in de bibliotheek aan de Brink afhankelijk van de dag 800 tot 1.000 bezoekers hebben. Dan zegt deze 'Dat geloof ik van zijn levensdagen niet!' Terwijl de cijfers bij nieuwe bibliotheken in Nederland en andere landen in Europa laten zien dat de aantallen verdubbelen bij een goed nieuw gebouw.
En dat komt door de verbreding van de rol van de bibliotheek in de samenleving. We hebben nog steeds een grote collectie die we ook - en daar zijn we blij mee - nog steeds heel veel uitlenen. Via de catalogus is de hele collectie Nederland te bestellen en twee weken terug openden we het Kinderboekenleenmuseum van de Stichting 't Oude Kinderboek met 20.000 prachtige oude kinderboeken. Niks mis met de boekige bibliotheek.
Tegelijkertijd bouwen we aan de brede bibliotheek van de toekomst. Op vele gebieden zijn we inmiddels actief met maatschappelijke, educatieve en culturele programma's. Van de Wijkwinkel tot Laaggeletterdheid, van de Huiskamerbioscoop tot de Gele verhalenbus, van de Boekenweek en de kinderboekenweek tot het Huis van zwarte Piet, van kinderdagverblijf tot woonzorgcentrum. Overigens allemaal programma's die we samen met partners en personen uit Deventer uitvoeren. Over al deze programma's afzonderlijk kan een heel verhaal verteld worden.
Als voorbeeld schets is kort onze programma's om kinderen van baby af aan met taal, lezen en verhalen in aanraking te brengen. Deze worden namelijk fors uitgebouwd op dit moment. Boekstart, Voorleesexpress en Bibliotheek op school zijn daar concrete voorbeelden van. Op het Boekstartfeest vorige week - kijk hier voor een impressie - waren meer dan 200 ouders met hun baby's, peuters en kleuters aanwezig. En hun vraag was of we dat niet vaker kunnen doen. De boekstart inloopochtenden in verschillende vestigingen worden heel goed bezocht. Op dit moment worden 47% van alle baby's die in Deventer geboren worden lid van de bibliotheek. In het basisonderwijs gaat dat tegen de 100% lidmaatschap. Lezen met plezier staat centraal. Voorlezen en lezen helpt enorm om je woordenschat te vergroten en taalvaardiger te worden. En hoe digitaal we ook worden, taal is en blijft een van de belangrijkste factoren voor onderwijssucces en om je te kunnen redden in de samenleving.De bibliotheekprogramma's op dit gebied voeren we binnen en buiten bibliotheek door de hele gemeente uit samen met scholen, peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en alle andere instellingen die actief zijn voor 0-12 jarigen. En dan gaat het, als je alle kleine inspanningen optelt, om grote aantallen.
De maatschappelijke waarde van de bibliotheek werd afgemeten aan leden en uitleningen: 'vier muren met boeken die je kunt lenen'. Die aantallen zijn nog steeds substantieel en dat zullen ze ook nog wel een hele tijd blijven. Als we de effecten van onze andere diensten en programma's bij elkaar optellen zijn die minstens zo substantieel. De bibliotheek levert volop waarde voor de samenleving en heeft volop betekenis voor heel veel mensen, jong en oud.
Het mag dan wel lastig zijn om het bredere beeld van de bibliotheek bij een breed publiek neer te zetten, de vraag is of dat erg is. Voor veel mensen is en blijft de bibliotheek een instituut van boeken. Daar zorgen we graag voor. Anderen herkennen de waarde van de andere activiteiten die we verzorgen.
 |
| Bibliotheek Brink 1933 |
Het is een beetje zoals vroeger. Toen de bibliotheek als leeszaal begon. Toen moesten de mensen er aan wennen dat er ook geleend kon worden. Nog steeds zijn er Deventenaren die zeggen dat ze naar de leeszaal gaan. Gelukkig koesteren we op onze gevel bij de Bibliotheek aan de Brink nog steeds het woord 'leeszaal'. Zo zullen we ook de 'vier muren met boeken die je kunt lenen' liefdevol blijven omarmen.
Jos Debeij
Geen opmerkingen:
Een reactie posten